Ο Γκαζμέντ Καπλάνι μιλάει στον Zouri.

Ο γνωστός δημοσιογράφος και φίλος,κυκλοφόρησε την προηγούμενη
βδομάδα,το βιβλίο του
με τίτλο «Μικρό ημερολόγιο συνόρων»,από τις εκδόσεις Λιβάνη.

«Στο μικρό ημερολόγιο συνόρων δεν συμβαίνει τίποτα το ιδιαίτερο: και ταυτόχρονα συμβαίνουν τα πάντα. Ο πρωταγωνιστής αφηγείται τις επτά πρώτες μέρες μιας παρέας Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα στις αρχές του ’90. Είναι μια αφήγηση όπου το δράμα και η τραγωδία συνυπάρχουν με το μαύρο χιούμορ και την λυτρωτική αυτοειρωνία. Ένα μυθιστόρημα που μας θυμίζει επιπλέον πως σε αυτό τον κόσμο, είμαστε όλοι μετανάστες, με μια προσωρινή άδεια παραμονής πάνω σε αυτή την γη, αθεράπευτα περαστικοί».

-Ήθελα πάντα όμως να σου κάνω κάποιες ερωτήσεις.είναι ερωτήσεις πολλών ανήσυχων ανθρώπων.
Μετά από 15 χρόνια στην Ελλάδα,βλέπεις ότι αυτά που τραβάνε όλοι οι μετανάστες από την πίσω πλευρά του βουνού, στην προσπάθεια τους να έρθουνε στην «φωτεινή πλευρά»,να αξίζει τον κόπο?

-Κατ’αρχήν Ζouri νιώθω φοβερά τυχερός που σε αυτό το μπλογκ θα βρεθώ εικονικά περιτριγυρισμένος από καυτές καλλονές και κουκλάρες… Μιας και βρίσκομαι σε αυτό το μπλογκ λοιπόν να πω πως στα χρόνια της μεγάλης απομόνωσης της Αλβανίας, μια από τις πιο «ηρωικές» ασχολίες των εφήβων ήταν η παρακολούθηση των ξένων τηλεοπτικών καναλιών. Για την ακρίβεια οι έφηβοι κυνηγούσαν με ιδιαίτερο ζήλο και κρυφά προφανώς τις πορνοταινίες που μετέδιδαν τα γιουγκοσλαβικά και τα ιταλικά κανάλια. Στο μυθιστόρημά μου ένας από τους πρωταγωνιστές-μετανάστες έχει το παρατσούκλι «το παιδί του σεξ» και ενσαρκώνει αυτό το είδος εφήβου που μεγάλωσε σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς και νόμιζε πως μόλις περάσει τα σύνορα του κόσμου-πέρα-από-τα-σύνορα, όπως λέει ο ίδιος, «το σεξ σου κάνει μπλόκο». Το «παιδί του σεξ» είναι ένας από τους πιο αγαπημένους μου ήρωες. Ενσαρκώνει αυτό το εκρηκτικό μείγμα δίψας (όχι απλώς της σεξουαλικής δίψας), άγνοιας και παραμορφωμένης εικόνας που κουβαλούσαν μαζί τους οι μετανάστες, ειδικά όσοι έρχονταν από την Αλβανία, εφ’όσον έρχονταν από την πιο απομονωμένη χώρα της υφηλίου…

Τώρα, αφού είπα αυτά που είπα, πρέπει να πω επίσης ότι το βιβλίο μου δεν αποτελεί κάποια ιδεολογική ή κοινωνιολογική πραγματεία αλλά λογοτεχνία. Και έτσι πρέπει να το διαβάζει κανείς. Όσο για το ερώτημά σου, διαφορετικά από την διαδεδομένη αντίληψη που καλλιεργείται ειδικά στα Βαλκάνια για την «καταραμένη ξενιτιά» κλπ. εγώ νομίζω πως η μετανάστευση αποτελεί μια επιλογή. Επώδυνη αλλά επιλογή. Αποτελεί ένα είδος ρήξης με την πατρίδα καταγωγής. Ο μετανάστης φεύγει γιατί δεν συμβιβάζεται με την φτώχεια και την μιζέρια της πατρίδας του. Και αυτή η φυγή αποτελεί και την πηγή της ενοχής του. Έκανα ή δεν έκανα καλά που έφυγα; Εάν τα καταφέρει εκεί που πηγαίνει ενδεχομένως θα συμφιλιωθεί με την χώρα καταγωγής του. Εάν δεν τα καταφέρει και αποτύχει τότε θα μείνει ξεκρέμαστος, μόνος ενάντια σε όλο το σύμπαν.

Από αυτή την άποψη, ναι, το ταξίδι άξιζε το κόπο. Όχι για όλους όμως. Γιατί η ξενιτιά είναι μια ρώσικη ρουλέτα. Ειδικά όταν έρχεσαι απρόσκλητος, όπως συνέβη με τους Αλβανούς μετανάστες, είναι σκληρό, πολύ «σκληρό επάγγελμα»… Το ταξίδι άξιζε τον κόπο για όσους μπόρεσαν να επιβιώσουν μέσα από αυτό. Γιατί ο,τι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό. Και πιο σοφό ελπίζω…

–Ο τίτλος δείχνει ότι τα σύνορα είναι στο κέντρο του μυθιστορήματος. Γιατί αυτό;

–Γιατί τα σύνορα σημάδεψαν την ζωή μου και των πρωταγωνιστών μου. Μεγάλωσα με τα σύνορα του ολοκληρωτισμού στην Αλβανία. Όποιος τα άγγιζε έβρισκε τον θάνατο. Ήταν απαγορευμένο να περάσεις τα σύνορα… Μετά ήρθαν τα σύνορα της ξενιτιάς. Τα αόρατα σύνορα. Τα σύνορα μιας άλλης γλώσσας, μια άλλης χώρας, τα σύνορα των στερεοτύπων που πρέπει να αντιμετωπίζεις κάθε στιγμή, της άδειας παραμονής και ουκ εστίν αριθμός…

-Εσύ που ξεκίνησες με τα ίδια εφόδια με όλους τους άλλους,κατάφερες σήμερα να είσαι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής και να τελειώσεις το διδακτορικό σου.Τι είναι αυτό που σε έκανε να ξεχωρίσεις?

-Δεν πιστεύω πως είμαι ο μόνος. Απλώς εγώ φαίνομαι λόγω του ότι βρίσκω χώρο στον Τύπο. Δεν ξέρω ειλικρινά πώς να απαντήσω σε αυτή την απάντηση… Πρώτα από όλα πιστεύω πως είναι θέμα τύχης. Σου είπα πως η ξενιτιά είναι μια ρώσικη ρουλέτα. Εμένα με ήθελε ο «τζόγος» που λέμε. Βρήκα ανθρώπους που μου έδωσαν το χέρι στις πιο κρίσιμες στιγμές. Μεγάλο προνόμιο αυτό. Μετά είναι θέμα πείσματος. Το σημαντικό είναι να μην σε πάρει από κάτω η μιζέρια και τα κόμπλεξ που είναι αναπόφευκτα να τα κουβαλά ένας μετανάστης. Να μην ζεις γλείφοντας τις πληγές σου και κάνοντας αιωνίως το θύμα. Να γράφεις στα παλαιά σου τα παπούτσια τα κακά πράγματα, τις προσβολές και να κρατήσεις ο,τι καλό σου δοθεί. Βέβαια δεν είναι και τόσο απλό γιατί χρειάζεται πολύ προπόνηση, χρειάζεται γερό στομάχι ουσιαστικά… Να, αυτό, εάν έκανα και κάνω μερικά πράγματα είναι γιατί απέκτησα γερό στομάχι και απεχθάνομαι τον ρόλο του θύματος …

-Το «Μικρό Ημερολόγιο Συνόρων» είναι ένα είδος αυτοβιογραφίας;

-Και ναι και όχι. Με την έννοια πως υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία αλλά από εκεί και πέρα είναι θέμα φαντασίας και μυθοπλασίας. Αν και εγώ στο βάθος πιστεύω πως «γράφω» τον εαυτό μου. Όλοι οι συγγραφείς αυτό δεν κάνουν άλλωστε;
-Πιστεύεις ότι το βιβλίο σου μπορεί να συμβάλλει ώστε να καταλάβουμε και να συνυπάρχουμε καλύτερα με τους μετανάστες;

-Το ελπίζω. Εάν καταφέρει κάτι τέτοιο θα είναι πραγματικά κάτι πολύ σημαντικό. Εγώ πάντως γράφω λογοτεχνία… Και ανήκω σε αυτούς του συγγραφείς που πιστεύουν πως η λογοτεχνία δεν αλλάζει τον κόσμο αλλά τον συνοδεύει…
-Όταν σε ρωτά κανείς για την ταυτότητά σου, είσαι Αλβανός ή Έλληνας τι απαντάς;

-Εξαρτάται πάντα ποιος μου κάνει αυτή την ερώτηση; Εάν με ρωτούν π.χ. Αλβαναράδες ή Ελληναράδες θα τους δώσω μια τέτοια απάντηση να τους σπάσω τα νεύρα… Πάντως θεωρώ τον εαυτό μου ένα πολιτισμικό υβρίδιο, Αλβανός και Έλληνας μαζί. Ποιος ξέρει, αύριο εάν πάω να ζήσω σε μια άλλη χώρα θα εμπλουτίζω την ταυτότητά μου και με άλλα στοιχεία, Το να έχεις μια διπλή, πολλαπλή ταυτότητα είναι πλούτος. Η διπλή ταυτότητα είναι φτώχεια και κίνδυνος για τους μισαλλόδοξους, τους ξενέρωτους και τους μαλάκες…

-θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για την κουβέντα μας.
Προτείνω να την συνεχίσουμε με μια ανοιχτή συνάντηση ,γιατί είναι πολλοί φίλοι που θέλουνε να σε γνωρίσουνε.
Να βρούμε μια ημερομηνία,που να βολεύει στους περισσότερους.
Συνηθίζεται στο τέλος της κουβέντας να λέει ο ένας κάποιες φράσεις στην γλώσσα του άλλου.
Εγώ ξέρω όλες και όλες 2 λέξεις στα Αλβανικά.
Ckemi(τι κάνεις?)
και
Tedua(σ αγαπώ).